احتمالا تاکنون نام روش های مختلفی بازاریابی را شنیده باشید که هر کدام در موقعیتی خاص به کار برده می شود. اما نوعی از بازاریابی به نام گوریلا مارکتینگ وجود دارد که به آن بازاریابی چریکی یا بازاریابی پارتیزانی نیز گفته می شود و هر طور که حساب کنیم هر سه نام این مدل بازاریابی کمی عجیب و البته نامانوس است. شاید این ذهنیت در شما ایجاد شود که این نوع بازاریابی مانند جنگیدن است و برای رسیدن به نتایج مطلوب باید دست به کارهای خطرناک بزنیم.
در مفهوم کلی اسم اصلی این روش گوریلا مارکتینگ (Guerrilla Marketing) است که به فارسی بازاریابی چریکی یا بازاریابی پارتیزانی نیز ترجمه شده است. امروز می خواهیم بیشتر درباره این مفهوم، انواع آن و کاربردش برای کسب و کارهای بزرگ و کوچک صحبت کنیم.
بازاریابی چریکی یا گوریلا مارکتینگ چیست؟
هرگاه بتوانید از استراتژی ها و روش های نامتعارف و عجیب که تقریبا تاکنون مشابه آن وجود نداشته و پیاده سازی نشده است، برای تبلیغ محصول یا خدمت خود استفاده کنید، به این روش بازاریابی چریکی یا گوریلا مارکتینگ می گویند. البته نام دیگر این روش، بازاریابی پارتیزانی است. در این نوع بازاریابی درواقع از جنگ های پارتیزانی الهام گرفته شده که پارتیزان ها و سربازان جنگ های چریکی با روش های نامتعارف و غافل گیر کننده باعث شکست دشمن می شدند.
یکی از ویژگی های بازاریابی چریکی ارزان بودن و گاهی اوقات بدون هزینه بودن آن است. در این روش شما بیشتر روی روش های متفاوت و خلاقانه ای متمرکز می شوید که تاکنون وجود نداشته است. استفاده از این ترفندها باعث می شود تا اثرگذاری بیشتری روی مخاطبان داشته باشید و بتوانید آنها را سریع تر متقاعد کنید تا محصول شما را بخرند.
انواع بازاریابی چریکی
با اینکه گوریلا مارکتینگ یکی از زیرمجموعه های بازاریابی است، ولی خودش انواع مختلفی دارد که در موقعیت های متفاوت می توانید از آنها استفاده کنید. در ادامه از انواع بازاریابی چریکی برای شما می گوییم:
گوریلا مارکتینگ خارجی (OUTDOOR)
همان طور که می دانید تبلیغات محیطی و تبلیغاتی که در فضای بیرون انجام می شود بخش عمده ای از فضای تبلیغات را به خود اختصاص داده است. حال تصور کنید به جای استفاده از بیلبوردهای مرسوم، از المان های تبلیغاتی متفاوتی استفاده کنید که تا کنون در سطح شهر وجود نداشته است. به این روش گوریلا مارکتینگ خارجی (outdoor) گفته می شود.
گوریلا مارکتینگ درونی (INDOOR)
این نوع از بازاریابی چریکی دقیقا عکس مدل خارجی است و این بار در فضاهای داخلی و بسته نظیر فروشگاه های زنجیره ای، استخر، مراکز بازی، مترو، دانشگاه و… از المان های متفاوت برای تبلیغات استفاده می کنید. به این روش نیز گوریلا مارکتینگ داخلی (indoor) گفته می شود.
گوریلا مارکتینگ در مقر رویداد (EVENT AMBUSH)
بسیاری از شرکت ها برای تبلیغ محصولات و خدمات خود در رویدادهای مختلف از جمله نمایشگاه ها، همایش ها، رویدادهای ورزشی یا کمپین های مختلف شرکت می کنند. اگر این برندها برای تبلیغات خود به جای شیوه های مرسوم نظیر پخش تراکت و بروشور سراغ روش های خلاقانه و متفاوت بروند به این روش گوریلا مارکتینگ در مقر رویداد گفته می شود. یکی از نمونه های این مدل تبلیغات که چند سال پیش برای اولین بار جذابیت داشت، استفاده از اسکوترهای برقی توسط یکی از اپراتورهای تلفن همراه ایران در نمایشگاه الکامپ و تلکام بود.
گوریلا مارکتینگ تجربی (EXPERIMENTAL)
این مدل از بازاریابی چریکی در واقع شامل تمام موارد بالا می شود، با این تفاوت که دیگر یک سویه نیست و بین برند و مخاطب تعامل شکل می گیرد و کاربران با اجرای درخواست شرکت ها، جزئی از برنامه تبلیغاتی می شوند و می توان آنها را مجری اصلی دانست. در این روش باید تجربه ای متفاوت را برای مخاطبان رقم بزنید.
کسب و کارهای بزرگ چگونه از بازاریابی چریکی استفاده می کنند؟
حالا که با مفهوم و انواع گوریلا مارکتینگ آشنا شدیم، زمان آن رسیده که ببینیم این نوع بازاریابی چه کارایی برای کسب و کارهای بزرگ دارد و این برندها چطور از بازاریابی چریکی استفاده می کنند. اگر کمی دقت کنید می بینید که یکی از برنامه های اصلی کمپانی های بزرگ می تواند استفاده از بازاریابی پارتیزانی است؛ چراکه از هر نظر توانایی اجرای آن را به بهترین شکل ممکن دارند.
اما این نوع بازاریابی برای برندهای بزرگ می تواند مانند حرکت روی لبه پرتگاه باشد؛ چراکه حالا برند آنها موقعیت خوبی در بازار دارد و کاملا شناخته شده هستند. بنابراین اگر نتوانند ایده جذابی داشته باشند یا درست گوریلا مارکتینگ را پیاده کنند، لطمه خواهند خورد.
کسب و کارهای کوچک چگونه از بازاریابی چریکی استفاده می کنند؟
گوریلا مارکتینگ با توجه به هزینه کم و خلاقانه بودن می تواند یکی از بهترین گزینه ها برای کسب و کارهای کوچک و استارتاپ ها باشد. این روش کمک می کند تا با هزینه کمتر نسبت به دیگر روش های تبلیغاتی بتوانید بازخورد خوبی بگیرید و برای مدت های طولانی در ذهن مخاطبان بمانید. ضمن اینکه کمک می کند سرنخ های زیادی به دست بیاورید.
اما باید حواستان باشد به درستی ایده پردازی کنید و بعد از آنها طرح هایی را در نظر بگیرید که بتوانید به خوبی آنها را اجرا کرده و مخاطبان را شگفت زده کنید. البته نیم نگاهی هم باید به هزینه ها داشته باشید، چون کسب و کارهای کوچک نمی توانند خیلی هزینه کنند و گاهی کارهای نامتعارف هزینه زیادی می طلبد.
نمونه های موفق کمپین های بازاریابی چریکی در دنیا
تاکنون کمپین های موفق زیادی در دنیا با استفاده از گوریلا مارکتینگ اجرا شده است. به عنوان مثال یکی از این نمونه ها، کمپین بازاریابی چریکی وودافون در کشور رومانی بود. از آنجایی که در این کشور آمار سرقت گوشی موبایل بسیار بالاست، این شرکت با استخدام چند نفر حرفه ای، تراکت هایی را داخل کیف مشتریان می انداخت و به آنها می گفت که حاضر است گوشی مشتریان را بیمه کند.
نمونه دیگر کمپین دستگاه های کوکاکولا بود که به جای خارج شدن نوشیدنی، به مشتریان ساندویچ، گل و… می داد و توانست به خوبی مخاطبان را غافل گیر کند.
یکی دیگر از نمونه کمپین های موفق بازاریابی چریکی را بدون شک باید کمپین برند سرشناس IKEA بدانیم که در سراسر دو شهر پاریس و منهتن از محصولات خود برای دکوراسیون قسمت های مختلف شهر نظیر ایستگاه های اتوبوس استفاده کرد تا بتواند تجربه ای لذت بخش را برای مردم رقم بزند و آگاهی از برند خود را به شدت افزایش دهد.
بازاریابی چریکی یا گوریلا مارکتینگ در ایران
با اینکه این نوع روش در بازار ایران شناخته شده است ولی به دلایل مختلف نسبت به نمونه های خارجی، کمتر شاهد پیاده سازی آن در کشور هستیم. شاید یک دلیل ریسک پذیر یا خلاق نبودن کسب و کارهای کوچک باشد و دلیل دیگر این است اتفاقا در برخی موارد شاهد پیاده سازی این روش توسط شرکت های بزرگ هستیم. البته میزان پذیرش مخاطبان ایرانی که سال ها به روش های تکراری عادت کرده اند نیز مهم است.
گرچه گوریلا مارکتینگ یا بازاریابی چریکی در ایران موضوع جدیدی نیست و از سال ها قبل به اشکال مختلف نظیر دیوارنویسی در جاده های بین شهری مورد استفاده قرار می گرفته است. البته که در سال های اخیر نیز کسب و کارهای مختلف از بازاریابی پارتیزانی برای معرفی محصولات و خدمات خود استفاده کرده اند و روند رو به رشدی را شاهد هستیم.
جمع بندی
گوریلا مارکتینگ که با نام هایی چون بازاریابی چریکی و بازاریابی پارتیزانی نیز شناخته می شود، در واقع استفاده از روش های نامتعارف، خلاقانه و کم هزینه تبلیغاتی است که باعث می شود برای طولانی مدت در ذهن مخاطبان بمانید و اثربخشی خوبی برای شما داشته باشد.
بازاریابی چریکی انواع مختلفی دارد که می توان به گوریلا مارکتینگ بیرونی، درونی، در مقر رویداد و تجربی اشاره کرد که هر کدام مزایا و معایب خودشان را دارند.
